Finansal raporlama, şirketlerin finansal durumlarını ve faaliyetlerini yatırımcılara, alacaklılara ve diğer paydaşlara aktarmak için kullandıkları önemli bir araçtır. Bu raporların şeffaf, tutarlı ve karşılaştırılabilir olması, yatırımcıların bilinçli karar vermelerini ve firmalar hakkında doğru bilgi edinmelerini sağlar. Bu noktada devreye giren finansal raporlama standartları, bir nevi ortak dil işlevi görerek firmaların finansal tablolarını evrensel bir çerçevede sunmalarını kolaylaştırır.
Küresel piyasada faaliyet gösteren firmalar için en yaygın kullanılan standartlardan biri UFRS, yani Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarıdır. Türkiye'de ise Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) uygulanmaktadır. TFRS, UFRS'nin Türk mevzuatına uyarlanmış versiyonudur ve bazı küçük farklılıklar içerir. Bu farklılıklar, ülkemizdeki özel vergi yükümlülükleri ve düzenlemelerden kaynaklanmaktadır.
UFRS/TFRS ile birlikte sık sık kullanılan ve kafa karıştırabilecek bazı kavramlar bulunmaktadır:
- Uluslararası Muhasebe Standartları (IAS): UFRS'nin öncülü olan IAS, 2001 yılına kadar geçerli standart olarak kullanılmıştır.
- Ulusal Muhasebe Standartları (UMS): TFRS yürürlüğe girmeden önce Türkiye'de kullanılan standartlardır.
- Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri (GAAP): Belirli bir ülke veya bölgeye özgü muhasebe prensiplerini ve uygulamalarını ifade eder.
UFRS ve TFRS başlangıçta anlaşılması güç kavramlar gibi gözükse de, şirketlerin küresel ölçekte rekabet gücünü artırmaları adına kritik önem taşımaktadır.
UFRS Nedir?
2000'li yılların başında yaşanan Enron ve WorldCom skandalları, finansal raporlama süreçlerinde ciddi eksiklikler olduğunu ortaya koymuştur. Şirketlerin finansal tablolarını manipüle ederek yatırımcıları ve diğer paydaşları aldatabildiklerini gösteren bu skandallar, küresel finansal piyasalarda güveni sarsmış ve uluslararası muhasebe standartlarına duyulan ihtiyacı artırmıştır.
UFRS, bu ihtiyacı karşılamak için IASB (Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu) tarafından 2001 yılında geliştirilmiştir. UFRS, IAS'nin (Uluslararası Muhasebe Standartları) devamı niteliğindedir ve finans sektöründe küreselleşen ihtiyaçlara yanıt vermeyi amaçlamaktadır. IAS, 1975 yılından 2001'e kadar düzenli olarak güncellenmiş ve temel odağı muhasebe prensipleri üzerine olmuştur. UFRS ise IAS'nin temelini alarak daha kapsamlı bir çerçeve sunmakta ve finansal tabloların hazırlanması ve sunulmasına ilişkin detaylı kurallar içermektedir.
UFRS'nin yaygınlaşması, 2005 yılında Avrupa Birliği'nin halka açık şirketlere bu standartları zorunlu tutmasıyla hızlanmıştır. Günümüzde UFRS, içlerinde Türkiye’nin de bulunduğu 168 ülke tarafından kabul görmektedir ve küresel muhasebe standartları olarak nitelendirilmektedir.
UFRS'nin düzenleme süreci bağımsız, toplum çıkarına uygun ve hesap verilebilir şekilde gerçekleştirilir. Ayrıca, farklı ülkelerdeki şirketlerin standartlara uyumunu kolaylaştırmak için UFRS Yorumlama Komitesi oluşturulmuştur ve standartların diğer dillere çevirileri UFRS Vakfına bağlı Çeviri, Uyarlama ve Telif (TAC) ekibi tarafından incelenerek onaylanmaktadır.
TFRS Nedir?
TFRS, UFRS’nin Türk mevzuatına uyarlanmış versiyonudur. TFRS’nin temel amacı, uluslararası finansal raporlama standartlarına uyum sağlamaktır. UFRS’nin Türkiye’ye ilk uyarlaması, 90’lı yıllarda KGK’nin IAS’i Türkçeye çevirmesiyle başlamıştır. KGK, 2011 yılına kadar UFRS’nin güncel versiyonlarını dilimize katmaya devam etmiş, ardından bu görevi TMSK (Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu) devralmıştır.
TFRS uygulaması, Türk firmalarının finansal tablolarının hazırlanma süreçlerini ve uygulama yöntemlerini standardize ederken, uygulamanın aynı zamanda finansal tabloların karmaşıklığının minimize edilmesi, sadeleştirilerek anlaşılırlığının artırılması, finansal tablolarda bulunan bilgilerin güvenirliğinin sağlanması gibi hedefleri bulunmaktadır.
2005 yılından itibaren borsada işlem gören tüm işletmelerin, tüm aracı kuruluşların, yatırım ortaklıklarının, portföy yönetim şirketleri ile bu işletmelere bağlı bulunan ortaklıkların TFRS uyarlamalarını kullanması zorunlu tutulmuştur.
UFRS ve TFRS’nin Kullanım Alanları
Finansal tabloların hazırlanmasında UFRS ve TFRS standartlarının kullanımı, farklı sektörler ve firmalar için ayrı düzenlemeler içerir. Bir işlem, olay veya durum için özel bir UFRS Standardı mevcutsa, firmalar o standardı kullanarak muhasebe politikası belirlemelidir. Bu sayede finansal tabloların karşılaştırılabilirliği ve şeffaflığı artar.
Ancak, her işlem, olay veya durum için özel bir standart olmayabilir. Bu durumda firmalar, finansal tabloların kullanıcılarının ekonomik karar verme ihtiyaçlarına göre güvenilir ve alakalı bilgi sağlayacak bir muhasebe politikası geliştirmek ve uygulamak durumundadır. Standartların bazı kullanımları şunlardır:
Finansal Hizmet Sektörleri: Bankalar, sigorta şirketleri ve diğer finansal kurumlar, UFRS/TFRS standartlarını finansal raporlama süreçlerinde uygularlar. Örneğin, finansal araçlarla ilgili IFRS 9 Standardı, finansal kurumların kredi riskini değerlendirmek ve finansal enstrümanların değerlemesini yapmak için kullanılır.
Enerji Sektörü: Petrol, gaz ve madencilik şirketleri gibi enerji sektöründeki şirketler, UFRS/TFRS standartlarını uygularlar. Örneğin, IFRS 6 Standardı, madencilik şirketlerinin keşif faaliyetlerini ve çıkarılan mineral rezervlerinin değerlemesini düzenler.
İnşaat Sektörü: İnşaat şirketleri, proje maliyetlerini ve gelirlerini raporlamak için UFRS/TFRS standartlarını uygularlar. Örneğin, IFRS 15 Standardı, inşaat şirketlerinin proje gelirlerini tanımlama ve raporlama süreçlerini düzenler.
Telekomünikasyon Sektörü: Telekomünikasyon şirketleri, gelir tanımlama, faaliyet maliyetlerinin hesaplanması ve varlık değerlemesi gibi konularda UFRS/TFRS standartlarını kullanır. Örneğin, IFRS 15 Standardı, telekomünikasyon şirketlerinin gelir tanımlama süreçlerini düzenler.
UFRS ve TFRS Farkları
UFRS ve TFRS, temelde aynı muhasebe prensiplerine dayanmaktadır. UFRS, dünya çapında birçok ülke tarafından benimsenirken, TFRS, Türkiye'de faaliyet gösteren tüm halka açık şirketler ve belirli özel sektör kuruluşları tarafından uygulanır. Standartların arasındaki fark, şirketlerin yerel ve küresel ihtiyaçlarına göre uygun standardı kullanmasına dayanır. Bu nedenle, firmaların hangi standarda uyması gerektiğini ve bu standarda uyum sağlama sürecinde nasıl bir yol izlemesi gerektiğini belirlemesi önemlidir.
Laba’nın 5 haftalık 10 ders sürecek olan UFRS/TFRS Finansal Raporlama eğitiminde, deneyimli eğitmenimiz Aydın Özen liderliğinde her iki standardı da detaylı bir şekilde ele alıp karşılaştırma fırsatı bulacaksınız!
Eğitim boyunca;
- UFRS ve TFRS'nin temel prensipleri ve kavramları,
- Her iki standardın uygulamada nasıl farklılaştığı,
- Türkiye'de UFRS ve TFRS'nin yasal durumu,
- UFRS ve TFRS'ye uyum sağlama sürecinde firmaların izlemesi gereken adımlar gibi konularda bilgi edinerek şirketinizin ihtiyacına uygun finansal raporlar hazırlayabileceksiniz.
Muhasebe, finans ve denetim alanındaki uzman ve yöneticilerin yanı sıra tüm girişimci ve yatırımcıların da faydalanabileceği şekilde tasarlanan eğitimimizin müfredatına göz atmak ve daha fazla bilgi almak için tıklayın!
