Dünya genelinde kutlanan festivaller ve bayramlar, çeşitliliğin, eğlencenin, insanların yaşama sevinçlerinin ve kültürlerinin birer yansımasıdır. İspanya'dan Hindistan'a uzanan bu makalemizde, La Tomatina'dan Holi'ye, Ölüler Günü'nden Peynir Yuvarlama Festivali'ne ve Pamplona'daki Boğa Koşusu'ndan Burning Man'e kadar farklı kültürlerin benzersiz kutlamalarını ele alıyoruz. Bu festivaller, eğlencenin ötesinde, toplulukların ruhunu, tarihlerini ve değerlerini yansıtan derin anlamlar taşıyor.
La Tomatina (İspanya):
La Tomatina Festivali, 1945 yılında İspanya'nın Buñol kasabasında başlayan ve Ağustos ayının son Çarşamba günü kutlanan, katılımcıların birbirlerine domates fırlattıkları bir gelenektir. Başlangıçta gençlerin bir geçit töreni sırasında spontane bir domates savaşına tutuşmalarıyla ortaya çıkan bu festival, Francisco Franco'nun dini önem taşımadığı gerekçesiyle 1950'lerde yasaklamasına rağmen, halkın direnişi ve protestoları sonucu resmiyet kazanmıştır. Javier Basilio'nun televizyon raporlarıyla ün kazanan La Tomatina, 2002'de Fiesta of International Tourist Interest ilan edildi ve yıllar boyunca katılımcı sayısı artarak devam etti. COVID-19 pandemisine kadar yalnızca 1957 yılında politik sebeplerden iptal edilen festival, 2020 ve 2021 yılında toplum sağlığını korumak amacıyla iptal edildi.
Holi (Hindistan):
Holi, renklerin, aşkın ve baharın habercisi olarak kutlanan popüler ve önemli bir Hindu festivalidir. Bu festival, Radha ve Krishna'nın ebedi ve ilahi aşkını kutlar. Aynı zamanda iyiliğin kötülük üzerindeki zaferini simgeler. Holi, kökenini Hindistan alt kıtasından alır. Burada yaygın olarak kutlanmasına ilaveten Asya'nın diğer bölgelerine ve Batı dünyasının bazı kısımlarına da yayılmıştır. Festival boyunca insanlar, Hindistan'da kışın sonunu, baharın gelişini ve aşkın yeşermesini kutlayarak iyi bir hasat sezonu için dua eder. Bir gece ve bir gün süren Holi, Hindu takvim ayı Phalguna'da, miladi takvime göre Mart ortasına denk gelen dolunay gününün akşamında başlar.
Day of the Dead (Día de los Muertos) (Meksika):
Ölüler Günü, 3.000 yıl öncesine dayanan, Meksika’da ölülere saygı gösterme ritüellerinden oluşan bir gelenektir. 31 Ekim ve 2 Kasım tarihleri arasında kutlanan bu bayramda ölülerin ailelerini ziyaret ettikleri düşünülür. Aztekler ve Nahua halkı gibi gruplar, ölümü hayatın ayrılmaz bir parçası olarak görüyor ve ölen kişilerin ruhlarının Mictlán'a ulaşması için zorlu bir yolculuktan geçtiğine inanıyorlardı. Geleneksel ritüellerde, aileler ölen kişilere bu yolculukta yardımcı olmak için yiyecek, su ve araçlar sunardı. Bu uygulama, günümüzde sevdiklerinin mezarlarına yiyecek ve hediyeler bırakarak veya evlerinde ofrendas (sunak) kurarak ölülerin anısına saygı gösterme geleneğine ilham vermiştir. Ölüler Günü, UNESCO tarafından Meksika'nın Kültürel Mirası olarak tanınır.
Cheese Rolling (İngiltere):
Cooper's Hill Peynir Yuvarlama, İngiltere'nin Gloucester yakınında düzenlenen geleneksel bir etkinliktir. Katılımcılar, Double Gloucester peynirinin peşinden, 180 metrelik bir tepeden aşağı koşarlar. Bu olay, yerel ve uluslararası katılımcıları çeken dünya çapında ünlü bir etkinliktir. Etkinlik, kökeni en az 600 yıl öncesine dayanan ve çeşitli köken teorileri öne sürülen bir gelenektir. Güvenlik endişeleri nedeniyle, 2013'teki yarışta peynirin yerine köpük bir replika kullanılmıştır. COVID-19 pandemisi sebebiyle 2020 ve 2021'de iptal edilen etkinlik, 2022'de geri dönmüştür. Etkinlikte, kazananın ödülü olarak sunulan ve geleneksel olarak yerel bir peynir üreticisi tarafından sağlanan Double Gloucester peyniri kullanılır.
Running of the Bulls (İspanya):
Boğa koşusu genellikle yaz festivalinin bir parçası olarak, kasabanın belirli sokaklarında serbest bırakılan bir grup boğanın önünde koşmayı içeren bir etkinliktir. Bu etkinliklerde genellikle boğalar (kısırlaştırılmamış erkek sığırlar) kullanılır. Katılımcılar dar İspanya sokaklarında boğaların onları kovalamasına izin verirler. Oldukça tehlikeli olan bu etkinlik her yaz dünyanın birçok yerinden turisti ağırlamaktadır.
Oktoberfest (Münih, Almanya):
Dünyanın en büyük bira festivali olan Oktoberfest, Eylül sonu ve Ekim başında Münih'te kutlanır. Milyonlarca ziyaretçi, geleneksel müzikler ve kostümler eşliğinde litrelerce bira içer ve eğlencelere katılır.
Carnival (Rio de Janeiro, Brezilya):
Rio Karnavalı, dünyanın en büyük karnavalı olarak kabul edilir ve Şubat ayında kutlanır. Renkli kostümler, geçit törenleri ve samba dansları ile ünlüdür. Şehir, bu süre zarfında müzik, dans ve parti ile dolup taşar. Günde iki milyon insanın sokaklara döküldüğü bu etkinlik ilk kez 1723 yılında gerçekleşmiştir.
Burning Man (Nevada, ABD):
Burning Man, "topluluk, sanat, özgecilik ve öz güven" temasıyla, ABD'nin batısındaki Nevada çölünde her yıl düzenlenen, bir hafta süren büyük çaplı bir etkinliktir. Bir zamanlar yeraltı toplantısı olarak kabul edilen Burning Man, günümüzde sosyal medya fenomenleri ve ünlülerin de aralarında bulunduğu geniş bir katılımcı kitlesini çekmektedir. Etkinlik, 1986'da San Francisco'da küçük bir fonksiyon olarak başlamıştır. Festival, büyük bir ahşap adamın (Burning Man) yakılmasıyla sona erer.
Her bir festival, insanların bir araya gelerek yaşama, ölüme, sanata ve doğaya dair çeşitli yönlerini kutladığı, dünyanın dört bir yanından ilham kaynakları sunar. La Tomatina'dan Burning Man'e kadar uzanan bu geniş yelpazede, festival katılımcıları birlikte güçlü bir topluluk duygusu oluştururken, aynı zamanda bireysel özgürlüklerini ve yaratıcılıklarını da kutlarlar. Bu festivaller, küresel bir perspektiften insan deneyiminin zenginliğini ve çeşitliliğini sergileyerek, dünyanın farklı köşelerindeki insanları birleştiren ortak bir kutlama ruhu sunar.
