SWOT analizi, bir şirketin rekabetçi konumunu değerlendirmek ve stratejik planlamasını geliştirmek için kullanılan yöntemlerden biridir.
SWOT analizini yeni bir projeye başlamadan önce veya yeni bir ürünü piyasaya sürmeden önce kullanmak şirketinize birçok avantaj sağlayabilir. Bu sebeple, işinizi büyütmek, sektörünüzde rekabetçi kalmak ve doğru çalışanlara sahip olup olmadığınızı belirlemek için SWOT analizi son derece yararlı bir araçtır.
Bu makalede, SWOT analizinin ana bileşenlerinden bahsedecek, SWOT analizi yapılırken sorulması gereken soruları açıklayacak ve Starbucks ve Subway gibi büyük şirketlerin SWOT analizini yapacağız.
SWOT Analizinin Bileşenleri
Her SWOT analizi; güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler olarak dört ana bileşene ayrılır.
1. Güçlü Yönler
Bu kısımda ilk adım olarak şirketinizdeki önemli pozisyonları belirlemelisiniz. Burada önemli olan şirketinizin hedefleri üzerinde en fazla etkiye veya öneme sahip olan pozisyonları belirlemektir. Şirket içerisindeki önemli pozisyonları belirledikten sonra, şu soruları sorarak iş gücünüzün güçlü yönlerini tanımlamaya başlayabilirsiniz:
- En etkili ve yetenekli çalışanlarınız kimler ve şirket için en büyük beceri ve yetkinlikleri neler?
- Satış, müşteri hizmetleri, finans, yönetim ve teknoloji gibi şirketin ana departmanlarında çalışan üst düzey çalışanlarınız var mı?
- Müşterileriniz neden sizi tercih ediyor?
- Müşterilerin şirketinizi tercih etmelerini sağlayan unsurlar nedir?
Örneğin, Subway şirketinin güçlü yönlerini ele aldığımızda rakiplerine göre en fazla satış noktasına sahip olması markayı rakiplerinden ayıran bir özelliktir. Ayrıca, McDonald's ve KFC'den daha sağlıklı kabul edilmesi de markanın güçlü yönleri arasında kabul edilebilir.
Starbucks’ın bir marka olarak güçlü bir marka imajına sahip olması, artan finansal performans göstermesi, 1998 ile 2022 yılları arasında mağaza sayısını 1.886'dan 35.711'e çıkarması da şirketin güçlü yönleri olarak tanımlanabilir.
2. Zayıf Yönler
İş gücündeki güçlü yönlerinizi belirledikten sonra zayıf yönleriniz için bir analiz yapabilirsiniz. Şirketinizde zayıf yönlerinizi değerlendirmek, iyileştirilmesi gereken alanları belirlemenizi sağlar.
İşte Zayıf Yönlerinizi Değerlendirmenize Yardımcı Olacak Bazı Sorular:
-
Kârlılığınızı olumsuz etkileyen unsurlar nelerdir?
- Eski müşterileriniz neden artık sizi tercih etmiyor? Onları uzaklaştıran faktörler nelerdir?
- Şirketinizle ilgili gerçekleştirmek istediğiniz hedeflerin önündeki engeller nedir?
- Düşük performans gösteren çalışanlarınız kimler ve zayıf yönleri neler? Bu çalışanların başka bir pozisyonda çalışması daha uygun olabilir mi?
- Yüksek performanslı ve yetenekli çalışanlara sahip olmamak hangi operasyonları etkiliyor?
- Eski çalışanlarınız neden şirketinizden ayrıldı?
Subway en çok satış noktasına sahip olan yemek markası olsa da en çok tercih edilen restoran olmaması şirketin zayıf yönü olarak kabul edilebilir. Mesela, en çok tercih edilen restoranlar arasında McDonald's birinci sırada yer alırken Subway ikinci sırada yer alıyor.
Subway bir franchise modelini takip ettiği için hizmetinin oldukça değişken olmasına sebep oldu. Bu nedenle, Subway’ın bu zayıf yönü de müşteri memnuniyetinin artmasına yol açtı.
Bununla birlikte, Starbucks’ın bir marka olarak rakiplerine kıyasla daha yüksek fiyata sahip olması şirketin bir diğer zayıf yönü olarak tanımlanabilir. Birçok tüketici için Starbucks'ın fiyatları diğer kahve satış noktalarına göre daha yüksek fiyatlı olarak kabul ediliyor. Bu yüzden, Starbucks’ın yüksek fiyatları da müşterilerinin azalmasına sebep oluyor.
3. Fırsatlar
Fırsatlar, bir şirkete rekabet avantajı sağlayabilecek dış etmenleri ifade eder. Kısaca, fırsatlar, işinizi büyütmenize yardımcı olacak etmenlerdir. Bu fırsatlar; ortaya çıkan yeni bir teknoloji veya markayı yükseltecek bir ortaklık olabilir.
İşte Şirketiniz İçin Var Olan Fırsatları Değerlendirmenize Yardımcı Olacak Bazı Sorular:
- Güçlü yönlerinizi artırmak veya zayıf yönlerinizi geliştirmek için teknolojiyi kullanabilir misiniz?
- Rakiplerinizin zayıf olduğu herhangi bir konu var mı? Şirketiniz bu durumdan nasıl faydalanabilir?
- Şu anki ekonomik şartlar şirket için herhangi bir avantaj yaratıyor mu?
- Şirketiniz için kullanılabilecek potansiyel yeni kaynaklar var mı?
Örneğin, artık daha fazla insan daha sağlıklı yiyecekler tüketmek istediği için Starbucks bu durumu fırsat olarak değerlendirilebilir ve daha sağlıklı yiyecekleri tüketicilerine sunmak için yeni stratejiler üretilebilir.
Starbucks'ın Hindistan, Çin ve Afrika'nın birkaç bölgesi gibi gelişmekte olan ekonomilerdeki küresel genişlemesi de şirket için birçok avantaj sağlayacağından bu durum fırsat olarak değerlendirebilir.
4. Tehditler
SWOT analizinizin son adımı olarak iş gücünüzle ilgili olası riskleri ve tehditleri belirleyebilirsiniz. Bu tehditler, bir şirkete zarar verme potansiyeline sahip faktörleri ifade eder. Örneğin kuraklık, mahsul verimini yok edebileceği veya azaltabileceği için bu durum buğday üreten bir şirket için bir tehdittir.
Bununla birlikte, artan malzeme maliyetleri, artan rekabet gibi durumlarda tehdit olarak sayılabilir.
İşte Şirketiniz İçin Var Olan Tehditleri Değerlendirmenize Yardımcı Olacak Bazı Sorular:
- Rakiplerinizin büyüme hedefi var mı?
- Rakiplerinizin yeni ürün veya hizmet gibi şirketinize zarar verebilecek değişiklikleri var mı?
- Şirketiniz sadece en çok kârı sağlayan müşteriye göre mi çalışmalarını sürdürüyor?
- Yeni teknolojik gelişmelerin şirketinize olumsuz etkisi olabilir mi?
- Şirketinizi olumsuz etkileyecek herhangi maliyet artışı var mı?
Subway’in başlıca rakiplerinin yanı sıra, kendisine benzer iş modellerine sahip olan yeni restoranlarla da rekabet içinde olması şirket için bir tehdit olarak değerlendirebilir.
Başka bir örnek verecek olursak, Starbucks’ın düşük maliyetli kahve satıcıları ile rekabet etmesi de bir tehdit olarak değerlendirilebilir çünkü birçok tüketici daha uygun fiyata kahve bulabilir. Bu yüzden, daha yüksek fiyatlar sunan Starbucks'ın gelecekteki istikrarını tehdit edebilir.
Sonuç olarak, SWOT analizini yürütürken en önemli kısım, her bir bileşenin analizinin mümkün olduğunca kapsayıcı olduğundan emin olmaktır. Bu yüzden, yukarıdaki sorularla şirketinizin SWOT analizini yapabilir, rekabetçi konumunu değerlendirebilir ve stratejik planlamasını geliştirebilirsiniz.
