Lean, simülasyon ve optimizasyonun entegrasyonuyla işletmeler süreç iyileştirmelerinde nasıl daha etkili sonuçlar elde edilebilir? Lean, atıkları azaltmaya odaklanırken, simülasyon varyasyonları yönetir ve optimizasyon en iyi çözümleri belirler. Bu üç yöntemin birleşimi, karar verme sürecini güçlendirir ve işletmelerin performansını artırır.
İş Süreçlerinin İyileştirilmesi ve Rekabet Gücü için Lean ve Diğer Yaklaşımlar
Piyasada rekabetçi kalmak için hem kamu hem de özel kuruluşlar sürekli olarak işlemlerini ve hizmetlerini geliştirmeyi hedeflemelidir. Bu amaçla çeşitli felsefeler, metodolojiler ve araçlar kullanılmaktadır. Lean, Altı Sigma ve Kısıtlar Teorisi, global olarak en yaygın kabul gören yaklaşımlar arasında yer alır. Lean metodolojisi, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Japonya'da Toyota Üretim Sistemi (TPS) temelinde geliştirilmiştir. Lean terimi, Japon otomobil üreticilerinin başarısını vurgulayan bir MIT çalışmasında 1990 yılında Womack, Jones ve Roos tarafından ilk kez kullanılmıştır. Tanıtıldığından bu yana, lean yaklaşımı sadece imalat sektörlerinde değil, birçok farklı sektörde de uygulanmış ve değişen başarı seviyeleri elde edilmiştir. Lean ile ilgili birçok tanım bulunmaktadır. En pratik bilimsel tanım şunları ifade eder; Lean, yani Yalın Yönetim Süreçleri, müşteri siparişinden teslimata kadar geçen süreyi üretim sürecindeki israf kaynaklarını ortadan kaldırarak azaltmayı amaçlayan bir felsefedir.
Lean’de Simülasyon Tabanlı Optimizasyon
Simülasyon teknolojisi, 1950'lerin sonlarında ortaya çıkmış ve o zamandan beri çeşitli sektörlerde önemli bir karar destek aracı haline gelmiştir. Kaynaklara göre simülasyon, zaman içinde gerçek dünya sürecinin veya sisteminin taklit edilmesidir. Simülasyon, süreç iyileştirmesi ve tasarımına yardımcı olmak amacıyla çeşitli koşullar altında farklı alternatifleri değerlendirmeye olanak tanır.
Son zamanlarda, optimizasyonun simülasyon modelleri ile entegrasyonu, yani simülasyon tabanlı optimizasyon (SBO) yaklaşımı, simülasyonun en iyi sistem iyileştirmelerini belirleme ve değerlendirme konusunda güçlü bir teknik olmasını sağlamış ve zaman alıcı deney görevlerinin büyük bir kısmını ortadan kaldırmıştır. Bilimsel kaynaklarca, simülasyon tabanlı optimizasyon en önemli yeni simülasyon teknolojisi olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, birden fazla çatışan hedef varsa, simülasyon tabanlı çok amaçlı optimizasyon (SMO) uygulanmaya başlanmıştır.
Lean, simülasyon ve optimizasyonun hepsi sistem iyileştirme hedefine yönelik olmasına rağmen, pratikte bu unsurların nadiren bir araya getirilmesi şaşırtıcıdır. Bu makalenin devamında, simülasyon ve optimizasyonun lean ile birleştirilmesinin karşılıklı faydalarını sunacağız.
Simülasyonun Lean’i Desteklemesi
Lean, yani yalın prensiplerin sistem iyileştirmeleri için uygulanması yararlarıyla bilinir, ancak bazı zayıflıkları vardır. Bu zayıflıklarla başa çıkmak için birçok uzman, simülasyonu tamamlayıcı bir araç olarak kullanmayı önerir. Lean yönetim, atıkları tanımlamaya ve azaltmaya odaklanırken, atıkların ana kaynağı olan değişkenliği yeterince ele almaz. Bunun nedeni, lean’in doğası gereği deterministik bir yöntem olmasıdır. Üretim bilimi uzmanları, bir sistemin performansını iyileştirmek için hem tesadüfi hem de yapısal değişkenliklerin ele alınması gerektiğini vurgular. Simülasyon, bu değişkenlikleri yönetebilir ve olası dağılımlar ile çalışabilir.
Yalın stratejiler, "deneme yanılma" ve "adım adım" yöntemleriyle gerçekleşen bir süreci vurgular, bu da sistem bileşenleri arasındaki etkileşimleri bulma fırsatını sınırlayabilir. Simülasyon ise, önerilen sistem iyileştirmelerinin faydalarını nicelleştirerek mevcut sistem ile olası gelecekteki performansı karşılaştırabilir, kritik kararların alınmasına yardımcı olur ve yalın yönetim uygulamalarındaki başarısızlıkları önler.
Simülasyon, aynı zamanda, sistemin bir bileşeninde yapılan değişikliklerin tüm sistemi nasıl etkilediğini analiz eden sistemik bir bakış açısı da sunar. Birçok etkileşime sahip, yüksek değişkenlik ve büyük boyutta olan karmaşık sistemler veya mevcut olmayan sistemler için simülasyon, iyileştirme alanlarını belirlemek için daha iyi bir araçtır. Simülasyon, sezgisel olmayan veya mevcut olmayan senaryoları keşfetmeye, tartışmaya ve test etmeye yardımcı olur.
Simülasyon, lean sistemleri desteklemenin yanı sıra sürecin çeşitli aşamalarında da tamamlayıcı bir rol oynayabilir. Bu amaçlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Eğitim Amacı: Simülasyon, yalın / lean kavramları öğretmek ve personeli şirket süreçleri konusunda eğitmek için kullanılabilir.
- Kolaylaştırma Amacı: Yalın tartışmalar sırasında, birleştirilmiş bir simülasyon modeli dinamik bir süreç haritası olarak kullanılabilir ve statik bir haritadan daha iyi bilgi sağlar.
- Değerlendirme Amacı:
Mevcut Durumu Değerlendirme: Bir simülasyon modeli, sürecin sistemik ve dinamik bir görünümünü sunarak analitik ve nicel çıktılar sağlayabilir.
Gelecek Durumu / Hedef Koşulunu Değerlendirme: Simülasyon, önerilen değişikliklerin uygulanabilirliğini ve bu uygulamanın süreç üzerindeki etkisini test edebilir. Böylece en iyi fırsatları sıralayabilir.
Uygulamayı Değerlendirme: Uygulama sonrası, simülasyon modelini kullanarak hedef duruma ulaşamamanın nedenlerini analiz edebilir ve ek değişiklikler önerebilir.
Simülasyonun yalın araç setine dahil edilmesi, kuruluşların performanslarını daha verimli bir şekilde iyileştirmelerine yardımcı olabilir.
Neden Optimizasyon? Lean ve Simülasyon Süreçlerini Destekleyen Optimizasyona Bakış
Lean, simülasyon ve optimizasyon süreçleri nadiren bir arada tartışılır. Simülasyon ve lean’in tarihine kıyasla nispeten yeni bir teknik olan optimizasyon, son yıllarda simülasyonla birlikte kullanılarak yaygın bir yaklaşım haline gelmiştir. Ancak lean, bu yaklaşıma genellikle dahil edilmemektedir. Analiz edilecek probleme bağlı olarak, simülasyonla birlikte kullanılabilecek farklı optimizasyon yöntemleri vardır.
Hem lean yöntemlerin hem de simülasyonun dezavantajı, optimal bir yapılandırma elde etmek için genellikle çok zaman gerektirmesi ve bu optimum sonucun garanti edilememesidir. Yalın ve simülasyon yöntemlerin kendileri optimizasyon araçları olmadığından, optimizasyonun dahil edilmesi daha iyi bir süreç ve sonuç sağlayabilir. Optimizasyon ve simülasyon araçlarını birleştirmek, karar vericilerin karmaşık entegre tesisler için bile hızlı bir şekilde optimal sistem yapılandırmalarını belirlemelerine olanak tanır. Dolayısıyla, verilen girdi için optimal çözüm aralığı belirlenmek isteniyorsa, optimizasyonun simülasyonla birlikte entegrasyonu gereklidir. Ayrıca, aynı anda birden fazla hedefin analiz edilmesi gerekiyorsa, SMO tercih edilen yaklaşımdır, çünkü birçok çatışan hedef arasında çözüm arayışını kolaylaştırır.
Çalışmalar, yalın şirketlerde simülasyon ve optimizasyon gibi nicel analiz araçlarının dahil edilmesinin olumlu bir etki yarattığını savunmaktadır. Simülasyon teknikleri kullanıldığında, hedef duruma ulaşma amacıyla farklı senaryolar test edilebilir.
Son olarak, optimizasyon dahil edilirse, verilen girdiler ve tanımlanmış kısıtlamalar temelinde hedef duruma ulaşmak için optimal çözümler kümesi sağlanacaktır. Karar verici, en iyi çözümü seçip uygulayabilir. Optimizasyon, sadece optimal çözümler sunmakla kalmaz, aynı zamanda hangi adımlardan kaçınılması gerektiği konusunda da bilgi sağlar, çünkü bu adımlar belirlenen hedefe karşı gelir. Sonuç olarak, yalın süreçte simülasyon ve optimizasyonun birlikte kullanılması, karar verme sürecini destekler ve kararların kişisel görüşler yerine gerçeklere dayalı olmasını sağlar.
Bir sonraki makalelelerimizde lean, simülasyon ve optimizasyon yöntemlerinin uygulanmasındaki bariyer ve engellere değineceğiz. Laba Uluslararası Eğitim Platformuna ait diğer blog yazılarını ve size uygun kursları incelemek için tıklayın!
