Şirket küçülmesi, yani genellikle işten çıkarma olarak bilinen süreç günümüz iş dünyasının bir gerçeğidir. İşten çıkarmalar genellikle ekonomik durgunluk dönemlerinde daha yaygın olmakla birlikte, şirketlerin operasyonlarını yalınlaştırması, rekabet gücünü artırması ve hissedarlarına daha yüksek getiri sağlaması amacıyla ekonomik büyüme dönemlerinde de meydana gelebilir.
İşten çıkarmaların sebebi ne olursa olsun, süreci etkili bir şekilde yönetmek için iyi düşünülmüş bir plana sahip olmak hayati önem taşır. Herhangi bir işten çıkarma uygulanmadan önce, şirketlerin küçülme sürecinin tüm yönlerini ele alan kapsamlı bir iletişim stratejisi ve uzun vadeli bir eylem planına sahip olmaları gerekir. Bu planda, duyuru sırasında liderlerin rolü, mesajın iletileceği kişiler, iletişim zamanlaması ve iletilmesi gereken temel mesajlar ayrıntılarıyla belirlenmelidir. Ayrıca, şirketler, çeşitli departmanların ve süreçlerin nasıl yeniden yapılandırılabileceğini değerlendirirken, kuruluşun başarısı için önemli olan yüksek performans gösteren çalışanları elde tutmayı da göz önünde bulundurmalı ve işten çıkarmalarda olası hatalardan kaçınmalıdır. Yönetim aynı zamanda işten çıkarmaların ardından geride kalan çalışanlar üzerindeki artan stres ve belirsizlik gibi olumsuz etkileri de dikkate almalıdır. İşten çıkarmaların ardından meydana gelebilecek olaylara hazırlıklı olmayan şirketler, beklenenden daha fazla sorunla karşılaşabilirler.
İşten Çıkaran
Akademik çalışmaların belirttiği üzere, yöneticilerin bu tür hassas konuşmaları doğal olarak nasıl yöneteceklerini bilmeleri yeterli değildir. Yöneticiler aslında bu noktada farklı alanlarda sınanmaktadır. Yaşanabilecek karmaşalar arasında, kurulan iş arkadaşlıkları, yanlış uygulanan soğuk kurumsal direktifler, yöneticinin yasal uyarılar ve toplu işten çıkarmalar konusundaki deneyimsizliği gibi zorluklar yer almaktadır. Bu karmaşıklıkları etkili bir şekilde yönetmek için yöneticilerin doğru araçlara ve eğitime ihtiyaçları vardır. Böylece bu durumları daha iyi yönetebilir, çalışanların sorularını yanıtlayabilir ve ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Şirketler bu eğitimi kendi insan kaynakları departmanları aracılığıyla sağlayabilir veya profesyonel iletişim eğitimi firmalarından dışarıdan yardım alabilirler. Yöneticileri veya insan kaynakları elemanlarını eğitim ve kurslara göndermek ve gelişimlerini sağlamak faydalı yöntemler arasındadır. Bu eğitimlerle kişiler, insanları işten çıkarmanın uygun ve uygunsuz yollarını öğrenirken, aynı zamanda becerilerini simüle edilmiş bir ortamda pratiğe dökme fırsatı bulurlar.
Şeffaflığın Önemi
Araştırmalar, çalışanların küçülme sırasında en çok istedikleri şeyin, organizasyonda neler olup bittiği konusunda dürüst ve şeffaf bir iletişim olduğunu ortaya koymaktadır. Üst yönetim, küçülmenin / işten çıkarmanın neden gerekli olduğunu çalışanlara açıkça anlatmalıdır. Küçülme sürecinde üst yönetimin en önemli rollerinden biri süreçle ilgili etkili bir iletişim kurmaktır. Çalışanlar, kötü haber bile olsa, neler olup bittiğini bilmek ve bunu yönetimden duymak istemektedir. Küçülmenin arkasındaki nedenlerin tam ve açık bir şekilde belirtilmesi, haksızlık duygusunu önlemeye yardımcı olur ve küçülmenin paylaşılan bir deneyim olduğu hissini teşvik eder.
İşten Çıkarılan
Herhangi bir işten çıkarma sürecinde çalışanlar, kuşkusuz en önemli hedef kitledir. Daha önce de belirtildiği gibi, şirketler duyuruların zamanlamasını ve yöntemini dikkatlice planlamalıdır. Bu esnada, çalışanların ilk bilgilendirilen kişiler olmalarını sağlamak için her türlü çaba gösterilmelidir. Çalışanların işten çıkarıldıklarını üçüncü bir kaynaktan öğrenmemeleri çok önemlidir.
Uygun Zamanlama
İşten çıkarma söz konusu olduğunda, zamanlama yalnızca olayın ne zaman gerçekleşeceğiyle ilgili değildir. Çoğu şirket, gelecekte işten çıkarmaların olup olmayacağına dair bir fikir sahibidir ve yöneticiler, çalışanlarına önceden haber vermekle yükümlüdür. Bazı şirketler işten çıkarmaları öngörecek kaynaklara sahip olmasa da, çoğu şirket en azından bunu tahmin edebilme yeteneğine sahiptir. Ailesini geçindirmek zorunda olan veya emekliliğe yaklaşan çalışanlar için, işten çıkarmaların ufukta olabileceğini önceden bilmek, bir yedek plan hazırlamalarını veya alternatif iş olanakları aramalarını sağlar. Çalışanların işten çıkarma haberini ilk duyanlar olmalarını sağlamakla birlikte, eğer birden fazla çıkarılacak eleman varsa tüm çalışanların aynı anda bilgilendirilmesi önemlidir. Eğer herkesin aynı anda bilgilendirilmesi mümkün değilse, şirketin politikaları doğrultusunda net bir sırayla bilgilendirme yapılmalıdır.
İşten çıkarma işleminin yürütülmesine ilişkin mini bir kılavuz:
- İşe Alım ve Eylem Planlarını Değerlendirin: İşten çıkarma planını sonlandırmadan önce işe alım uygulamalarını gözden geçirin. Dengesiz işten çıkarmalar, yasal sorunlara yol açabilir. Performans odaklı bir yaklaşım, bu tür iddialara karşı en iyi savunmadır ve düzenli değerlendirmelere dayanmalıdır.
- İşten Çıkarmalar için Bir İş Planı Oluşturun: Açık bir plan, ayrımcılık davalarından kaçınmaya yardımcı olur. Bu plan, şirketin kârlılığı için hangi becerilerin gerekli olduğunu veya hangi departmanların kârsız olduğunu belirtmelidir.
- Kriterleri Net Olarak Belirleyin: İşten çıkarmalar için açık, makul ve ayrımcı olmayan kriterler oluşturun ve genel duyurudan önce yasal danışmanlara başvurun.
- Yöneticileri Hazırlayın: Yöneticilerin gerekçeleri anlamalarını, eğitim almalarını ve tutarlı bir mesaj iletmelerini sağlayın. Uygunsuz yorumlardan kaçınmalı ve işten çıkarmaların sebeplerini açıklayabilecek durumda olmalıdırlar.
- Sonraki Adımları Belirleyin: İnsan kaynakları ve işten çıkarma danışmanlarıyla işten çıkarma süreci, zamanlama ve lojistik hakkında koordinasyon sağlayın. Kişisel eşyaların nasıl ele alınacağı ve nihai ödemelerin nasıl yapılacağı gibi konularda net olun.
- Duygusal Hazırlık Yapın: Yöneticiler, endişelerini kabul etmeli, ancak bunun bir iş kararı olduğunu unutmamalıdır. Çalışanların çeşitli tepkilerini öngörmeli ve bunları etkili bir şekilde yönetmeye hazır olmalıdırlar.
- Erken ve Sık İletişim Kurun: İşten çıkarmaların şokunu azaltmak için çalışanlarla düzenli ve dürüst bir iletişim kurmak önemlidir. Çalışanlar, işten çıkarmaları doğrudan şirketten duymalı, başka kaynaklardan öğrenmemelidir. Bu, yanlış iletişim ve spekülasyonların önüne geçmeye yardımcı olur.
