İnşaat projeleri, hızla gelişen teknolojiler ve artan karmaşalarla birlikte, etkin bilgi yönetimi ve risk kontrolünü zorunlu kılan dinamik bir süreç haline gelmiştir. Ayrıca, proje sahipleri giderek daha çeşitli talepler öne sürerken, bu projeleri yöneten yasalar ve düzenlemeler de hızla değişmektedir. Bu gelişmeler ve inşaat sektörünün artan karmaşıklığı, inşaat projeleri sırasında üretilen çeşitli ve bol miktardaki bilginin etkin bir şekilde yönetilmesi ihtiyacını ortaya koymaktadır. Özellikle, binanın planlara göre fiziksel olarak şekillendiği inşaat aşamasında, projenin başarılı bir şekilde yürütülmesi, bu aşamanın sorunsuz ilerlemesini sağlamak için geniş kapsamlı bilginin titizlikle yönetilmesini gerektirir.
Bilgi yönetiminin kritik rolü göz önüne alındığında, inşaat sektörü geniş bir yelpazede BT araçları ve tekniklerinden yararlanmaktadır. İnşaat süreci boyunca üretilen büyük miktarda bilgiyi kapsamlı bir şekilde yönetmek için CIC, CALS ve PMIS gibi çeşitli yaklaşımlar geliştirilmiştir. Ancak, tüm bu çeşitliliğe rağmen, bu bilgilerin etkin bir şekilde kullanılması konusunda zorluklar devam etmektedir. Bilgiler genellikle e-dokümanlar gibi formatlarda konsolide edilmekte ve bu durum, veriler arasındaki bağlantıların yeterince kurulmasına izin vermemektedir. Bu zorlukları aşmak için Yapı Bilgi Modellemesi (BIM), inşaat bilgilerini yönetmekte daha entegre bir yaklaşım sunarak bir çözüm olarak ortaya çıkmıştır.
BIM Teknolojisi
Son yıllarda, BIM teknolojisinin ilerlemesi, inşaat sektöründe bir gelişim katalizörü olarak görülmeye başlanmıştır. Dijital 3D tasarımlar şeklinde oluşturulan yapı bilgi modelleri, inşaat projesine dair ayrıntılı parametrik veriler sunar. BIM teknolojileri, proje paydaşlarının tasarımları üç boyutlu olarak görselleştirmesine, farklı tasarım disiplinlerinden gelen girdileri entegre etmesine ve çakışma tespiti, simülasyonlar veya miktar hesaplamalarını daha verimli bir şekilde gerçekleştirmesine olanak tanır. Bu yeni modelleme teknolojisinin savunucuları, BIM'in benimsenmesinin tasarım ve inşaat süreçlerinde performansı, doğruluğu ve kaliteyi artıracağını vaat etmektedir. İnşaat sahası yönetimi ve üretim açısından bakıldığında, BIM'in daha yapısal ve hassas tasarımlar, daha yönetilebilir takvimler ve projeler için daha güvenilir bütçeler sağlama potansiyeli bulunmaktadır.
BIM uygulamalarında bir inşaat sahası yöneticisinin rolü, önceki araştırmalarda incelenmiş olup, inşaat projelerinin karmaşıklığını ve uzun sürelerini vurgulamaktadır. Bu projeler, müşteriler, kullanıcılar, tasarımcılar, müteahhitler, inşaat işçileri, malzeme tedarikçileri ve yetkili merciler gibi birçok meslek grubunu içermektedir. Geleneksel olarak, bilgiler bir aşamadan diğerine yazılı ve basılı belgeler, tasarımlar ve planlar gibi belgeler aracılığıyla iletilir. Günümüzde ise bu süreçlere yapı bilgi modelleleri de dahil edilmiştir.
BIM'in benimsenmesi, saha yöneticilerinin sorumluluklarında ve tasarımcılar ile saha yöneticileri arasındaki iş birliğinde önemli değişiklikler getirir. BIM kullanımı, tasarım çalışmalarında standartların yükseltilmesini beklemektedir. Örneğin, modellerin birbirleriyle uyumlu olması, tasarım aşamasında çakışmaların belirlenmesi ve çözülmesi için gereklidir. Bu modellerin, geleneksel çizimlerden daha kapsamlı bir şekilde kullanılması beklenmektedir. BIM'in sunduğu artan doğruluk, hesaplamaların ve simülasyonların güvenilirliğini artırır ve sonuç olarak, inşaat faaliyetlerinin verimliliğini ve kalitesini yükseltir.
BIM’in Kullanımı ve Faydaları
İnşaat sahası tasarımının stratejik önemi, projenin erken aşamalarında başlaması durumunda vurgulanır, çünkü hem müşterinin hem de müteahhidin gereksinimlerini karşılaması gerekir. Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) kullanımıyla ilgili birçok çalışma ve deneyim, inşaat sahası tasarımı ve yönetimi için BIM yönteminin, sürecin katılımcılarının bu gereksinimlerini büyük ölçüde karşılayabileceğini göstermektedir. Özellikle, Field-BIM olarak adlandırılan geniş kapsamlı seçenekler, doğru bir şekilde uygulandığında, tüm inşaat sürecinin kalitesini önemli ölçüde artırabilir ve aynı zamanda süreyi ve maliyetleri azaltabilir. BIM tasarımcılar ve müteahhitler arasındaki bağlantıyı güçlendiren, etkili bir yöntemdir ve nihayetinde daha kaliteli sonuçlar elde edilmektedir.
BIM'in diğer temel avantajları arasında, model verileri aracılığıyla inşaat bilgilerini biriktirme yeteneği, bu sayede bilgi varlıklarının kolayca standardize edilmesi ve yönetilmesi yer alır. Ayrıca, BIM'in 3D modelleme yetenekleri, inşaat paydaşları arasındaki iletişimi artırır, malzeme paylaşımını kolaylaştırır ve iş birliğini iyileştirerek daha etkili bir bilgi yönetimine katkıda bulunur. Bunun yanı sıra, BIM, çizim hazırlığı, miktar hesaplamaları ve diğer inşaat yönetimi unsurları gibi çeşitli görevler için otomatik bir ortam oluşturur ve böylece gerekli kaynakları azaltır.
BIM ve BIM ile İlgili Teknolojiler Aracılığıyla Risk Yönetimi
Mimarlık, Mühendislik ve İnşaat (AEC) sektöründeki mevcut yüksek kaza oranları, yalnızca sektörün itibarına zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda gelecekteki yenilik ve gelişim potansiyelini de tehdit eder. Bu sektördeki risklerin kapsamı geniştir ve yapısal hasar veya çökme, yaralanma veya can kaybı, bütçe aşımları ve inşaat takvimi gecikmeleri gibi sorunları içerir. Bu riskler, tasarım eksiklikleri, malzeme hataları, deneyimsiz işçiler ve yetersiz yönetim gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanır. Bir AEC projesi genellikle planlama ve tasarımla başlar, aylarca veya yıllarca sürebilecek inşaat aşamasıyla devam eder ve nihayetinde yıkımdan önce uzun yıllar sürebilecek bir operasyon dönemine girer.
Projenin ve ürünün yaşam döngüsünün her aşamasında, tehlikeli durumlara yol açabilecek farklı riskler bulunabilir. Son yıllarda, toplumun hızlı gelişimi ile birlikte, artan yapısal karmaşıklık, daha büyük proje boyutları ve yeni, karmaşık inşaat yöntemlerinin benimsenmesi nedeniyle riskler giderek artmaktadır. Bu tehlikelerin oluşma olasılığını en aza indirmek ve proje hedeflerine başarıyla ulaşmak için, projenin yaşam döngüsü boyunca risklerin etkili bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir. Ancak, geleneksel risk yönetimi yaklaşımları büyük ölçüde yüzeysel kalmakta, matematiksel analize ve genellikle bilgi ve deneyime dayalı sezgisel karar vermeye dayanmaktadır, bu da pratikte verimliliği azaltmaktadır.
Bu sorunlara yanıt olarak, risklerin erken tespiti, kaza önleme ve risk iletişimini desteklemek için BIM ve ilgili araçların kullanımına odaklanan yeni bir eğilim ortaya çıkmıştır. Bu da "BIM tabanlı risk yönetimi" olarak tanımlanmaktadır. Son birkaç yıl içinde, BIM, AEC endüstrisinde önemli bir farkındalık kazanmış ve planlama, tasarım, inşaat, işletme ve bakım aşamalarını desteklemek için BIM'in benimsenmesi önemli ölçüde artmıştır. BIM, sadece bir teknoloji olmanın ötesine geçerek, proje teslimatını, tasarımı ve inşaat içindeki iletişim ve organizasyon yönetimini dönüştüren sistematik bir yöntem ve süreç haline gelmektedir. Çoğu çalışma, BIM'i tasarım hataları, kalite ve bütçe gibi proje risklerini yönetmek için gelişmiş bir araç olarak kullanırken, BIM'in uygulanması, belirli bir ölçüde, risk yönetimi için sistematik bir yaklaşım olarak görülmektedir.
Planlama ve tasarım aşamalarında, ana risklerden biri, tasarımın belirlenen proje fizibilitesi, güvence altına alınan bütçe ve oluşturulan yönetişim yapılarıyla nasıl uyumlu hale getirileceğidir. BIM, bu risklerin yönetiminde kritik bir rol oynayabilir. Örneğin, ön tasarımın 3D/4D modellerle görselleştirilmesi, mühendislerin paydaş gereksinimlerini karşılamak için modeli parametrik bir şekilde hızla oluşturmasına ve değiştirmesine yardımcı olabilir. Sanal turlar veya binanın içinde yürüyen bir kişinin bakış açısını simüle eden kısa videolar, paydaşların projeyi anlamasını önemli ölçüde artırabilir. Ayrıca, tüm proje unsurları için standart ve özelleştirilmiş verileri depolayan IFC gibi tarafsız veri formatları, tüm proje bileşenlerinin dijital temsiliyetini sağlayarak BIM yazılım uygulamaları arasında birlikte çalışabilirliği artırabilir ve veri tekrar kullanımını artırarak hata olasılığını azaltabilir.
BIM tasarım ve inşaat aşamalarına ilaveten başka süreç ve aşamalarda da kullanılabilir. Bunlara tesis yönetimi, bakım yönetimi ve yıkım örnek olarak gösterilebilir. Buna ek olarak, BIM tabanlı bir iş birliği ve iletişim ortamı, erken risk tespiti yapmayı ve riskleri azaltmayı doğal olarak kolaylaştırabilir.
İnşaat yöneticileri, başarılı bir proje yönetimi için çeşitli teknik becerilere sahip olmalıdır. Bu beceriler arasında proje yönetimi, inşaat yöntemleri ve teknolojileri, yazılım yeterliliği ve Yapı Bilgi Modellemesi (BIM), kalite kontrol, güvenlik yönetimi, finansal yönetim, sözleşme yönetimi, mevzuata uygunluk ve çevre yönetimi / sürdürülebilir bina uygulamaları bulunmaktadır. Bu konuların derinlemesine ele alındığı İnşaat Projelerinde Şantiye Yönetimi kursu ile bu dünyaya daha yakından bakmak istemez misiniz?
